بخش اقتصادی روزنامۀ هشت صبح افغانستان گزارشی داده است از تحولات نرخ دلار در افغانستان. حدود یک ماه پیش قیمت دلار در حدود 52 افغانی بوده که به تدریج تا 56 افغانی بالا رفته و دوباره تا حد 53 افغانی کاهش یافته است. این تغییرات در مقابل تغییرات نرخ ارز در ایران قابل توجه نیست. یک دلیل آن این است که نرخ ارز در افغانستان ثابت نبوده است. یک سال پیش نرخ برابری دلار در حدود 48 افغانی بود. با توجه به نرخ تورم حدود 14 درصدی افغانستان، این تغییر نرخ ارز تا حد قابل قبولی به تخلیۀ اثر تورم کمک کرده است.
دو عامل سبب شده این شوک ارزی به بازار افغانستان وارد شود. عامل اول افزایش تقاضا به دلیل شرایط ارزی ایران است. با افزایش نرخ دلار در ایران برخی از ایرانیان ریالهای خود را سریعاً به افغانستان برده اند تا آنها را با نرخ پایینتر به دلار تبدیل کنند. این کار با تغییر نرخ برابری ریال در برابر افغانی سریعاً توجیه خود را از دست می دهد.
عامل دوم افزایش تقاضا برای دلار از سوی افغانها است. بخشی از این تقاضا برای جایگزینی ریال ایرانی (بخشی از افغانها که با ایران مبادله دارند بخشی از سرمایه را به ریال ایرانی نگاهداری می کنند) است. بخش مهمتر به این مسئله بر می گردد که در سال 2014 ماموریت نیروهای خارجی در افغانستان و به تبع آن جریان دلارهای خارجی که به افغانستان وارد می شود به اتمام خواهد رسید. این عامل مثل تحریمها در ایران دسترسی به ارز را مشکل خواهد کرد. در نتیجه مردم با خرید ارز به تدریج خود را برای آن آماده می کنند.
نکتۀ قابل توجه این است که روزنامۀ هشت صبح افغانستان هم مانند برخی از تصمیم گیران در ایران خواهان دخالت دولت در بازار ارز و کاهش آن شده است. برایم جالب است بدانم تصمیم گیران اقتصادی افغانستان که شاهد مشکلات ثابت نگاه داشتن ارز برای ایران بوده اند، از اشتباهات همسایۀ خود درس می گیرند یا همان اشتباهات را به بهانه هایی مثل گران شدن محصولات برای مصرف کننده تکرار می کنند. ن
وشتۀ روزنامۀ هشت صبح را بخوانید تا ببینید چقدر استدلالها در دو کشور شبیه همند:
"این روزها نزول ارزش افغانی در برابر دالر امریکایی باعث شده است تا قیمت بسیاری از مواد مصرفی بلند برود. صعود قیمت‌ها سبب شده است تا طعم زندگی به کام شماری زیادی از مردم که عاید مناسب ندارند، تلخ گردد. این وضعیت اعتراضاتی را نیز از سوی مردم در پی داشته و بسیاری از مردم از دولت می‌پرسند که چرا در قسمت کنترول ارزش افغانی و مقابله با گرانی ناشی از این موضوع، اقدام نمی‌کند. کاهش ارزش افغانی و بلند رفتن قیمت مواد مصرفی باعث می‌شود که مردم در نوعی نگرانی و سردرگمی قرار گیرند. مردم انتظار دارند که دولت با پدیده‌ی نگران‌کننده کاهش ارزش افغانی در برابر اسعار خارجی مقابله کرده و در نتیجه از عارضه‌ی منفی آن که در بلند رفتن نرخ مواد مصرفی به چشم می‌رسد، جلوگیری کند."
پس نوشت: مشکلات کشور خودمان را حل فرمودیم، گفتیم برویم مشکلات سایر کشورها را هم حل و فصل فرماییم. و البته افغانستان حق همسایگی دارد.
